#อายตนะ หก
อายตนะ แปลว่าเครื่องติดต่อ หมายถึงสิ่งที่เป็นสื่อสำหรับติดต่อกัน ทำให้เกิดความรู้สึกขึ้น แบ่งเป็น 2 อย่างคือ
อายตนะภายนอก หมายถึงสื่อเชื่อมต่อที่อยู่นอกตัวคน บ้างเรียกว่า อารมณ์ ๖ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ(สิ่งที่ต้องกาย) ธรรมารมณ์(เรื่องในใจ) ทั้งหมดนี้เป็นคู่กับอายตนภายใน เช่น รูปคู่กับตา หูคู่กับเสียง เป็นต้น
อายตนะภายใน หมายถึงสื่อเชื่อมต่อที่อยู่ในตัวคน บ้างเรียกว่า อินทรีย์ ๖ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้งหมดนี้เป็นที่เชื่อมต่อกับอายตนะภายนอก การเชื่อมต่อกันเกิดเป็นรู้วิญญาณ คือการรู้อารมณ์ ทั้ง๖ ซึ่งเป็น๑ใน๓ของการรู้ ซึ่งมีการรู้วิญญาณ รู้สัญญา และรู้ปัญญา
ดาวเคราะห์ที่เกี่ยวข้องกับทวารทั้งหก พิจารณาตามลักษณะ ดาวคู่ธาตุ คือ
ตา-จักษุประสาท มักจะแทนความหมายด้วย ดาวอาทิตย์ และเสาร์ (คู่ธาตุไฟ)
ในบางตำรา จะมีการแยก ดาวอาทิตย์ เป็นตาขวาของชาย ตาซ้ายของหญิง
และใช้ดาวจันทร์เป็นความหมายของตาขวาของหญิง ตาซ้ายของชาย
หู -โสตประสาท มักจะแทนความหมายด้วย ดาวมฤตยู (อากาศธาตุ)
จมูก-ฆานประสาท มักจะแทนความหมายด้วย ดาวอังคาร และ ราหู (คู่ธาตุลม)
ลิ้น-ชิวหา มักจะแทนความหมายด้วย ดาวพุธ และศุกร์ (คู่ธาตุน้ำ)
กา-กายยประสาท มักจะแทนความหมายด้วย ดาวจันทร์ และพฤหัสบดี (คู่ธาตุดิน)
ใจ-มนะประสาท มักจะแทนความหมายด้วย ดาว เกตุ (วิญญาณธาตุ)
การรับรู้จะเกิดขึ้น เมื่อมีองค์ประกอบครบสามอย่างคือ อายตนะ อารมณ์และวิญญาณ สภาวะนี้เรียกรวมในภาษาธรรมะว่า ผัสสะ คือการกระทบ โดยมีครบ ๖ ผัสสะ คือ จักขุสัมผัส โสตสัมผัส ฆานสัมผัส ชิวหาสัมผัส กายสัมผัส มโนสัมผัส
เบื้องต้นเมื่อมนุษย์รู้ทันการรับรู้ผัสสะ ก็จะสามารถพัฒนาการใช้อินทรีย์ทั้งหก เมื่อรับรู้สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา เข้ามาในใจ แล้วนำมาแรับขบวนการคิด ไม่ใช่ไปนึกคิดเอาเอง เช่นตามองเห็นรูปก็คิดเอาทึกทักเอาไปใหญ่โต ว่าคนนี้ดูดีต้องชอบเรา หรือคนนั้นหน้าตาดุดัน ไม่น่าคบหา เพียงแค่เห็น..... ฝึกฝนตามจิตตัวเองให้ทัน เป็นการพัฒนาการรับรู้ และเพิ่มประสิทธิภาพของการรับรู้ด้วยการดูแลรักษาอินทรีย์ทั้งหกในกาย โดยการดูแลร่างกายไม่ให้เจ็บป่วยง่ายเกินไป ขอบคุณผู้อ่านที่ติดตามอ่านและผู้สนใจค่ะ Zodi etc wise
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น